Η δράση των συναγωνιστικών αναλόγων της GnRH, είναι παρόμοια («συναγωνιστική») με τη φυσική ορμόνη.
Tα συναγωνιστικά ανάλογα, στην αρχή της χορήγησής τους, αλλά και σε περίπτωση διακεκομμένης (κατά ώσεις) χορήγησής τους, προκαλούν διέγερση και αύξηση της έκκρισης των γοναδοτροπινών FSH και LH με έναν μηχανισμό «αναλαμπής» («flare up»). Αυτό συμβαίνει επειδή διεγείρουν τη σύνθεση υποδοχέων της GnRH στα γοναδοτρόπα κύτταρα της υπόφυσης.
Εάν η χορήγηση των συναγωνιστικών αναλόγων παραταθεί, προκαλείται καταστολή της ωοθηκικής λειτουργίας, λόγω της ελάττωσης της έκκρισης γοναδοτροπινών. Η ελάττωση αυτή προκύπτει αφ’ ενός λόγω του παρατεταμένου χρόνου κατάληψης των υποδοχέων της GnRH από το ανάλογο και αφ’ ετέρου λόγω της ελάττωσης του αριθμού υποδοχέων της GnRH στα γοναδοτρόπα κύτταρα της υπόφυσης. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται καταστολή (down-regulation) ή απευαισθητοποίηση της υπόφυσης (pituitary desensitization) και χαρακτηρίστηκε «παράδοξο» κατά την πρώτη δημοσίευση, το 1975. Σήμερα, εκμεταλλευόμαστε αυτό το «παράδοξο» φαινόμενο, που οδηγεί σε ελάττωση των γοναδοτροπινών, για να επιτύχουμε καταστολή της υποφυσιακής λειτουργίας χορηγώντας συναγωνιστικά ανάλογα της GnRH.
Πότε χορηγούνται
Οι συναγωνιστές χορηγούνται από τα τέλη του προηγούμενου κύκλου (στο μέσο της ωχρινικής φάσης, δηλαδή περίπου 7 ημέρες πριν την αναμενόμενη έμμηνο ρύση) ή από την αρχή του κύκλου και προκαλούν προοδευτικά καταστολή της υποφυσιακής λειτουργίας. Δεδομένου ότι η υπόφυση δεν λειτουργεί, η φυσιολογική πορεία του κύκλου καταργείται, δεν ωριμάζουν ωοθυλάκια και δεν γίνεται ωοθυλακιορρηξία, γεγονός που μας επιτρέπει να χορηγήσουμε γοναδοτροπίνες σε κατάλληλες δόσεις, ώστε να προκαλέσουμε πολλαπλή ανάπτυξη ωοθυλακίων, στον χρόνο που εμείς επιθυμούμε. Ωστόσο, είναι υποχρεωτική η διαρκής χορήγηση του συναγωνιστικού αναλόγου καθ’ όλο το χρονικό διάστημα της διέγερσης.
Σκευάσματα
Οι συναγωνιστές της GnRH που κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά έχουν τις εμπορικές ονομασίες Arvekap (Triptorelin), Daronda (Leuprolide), Suprefact (Buselrelin) και Gonapeptyl. Κυκλοφορούν είτε σε μορφή έτοιμου διαλύματος για υποδόρια ένεση, είτε σε μορφή σκόνης που πρέπει να αναμιχθεί με ειδικό διαλύτη ώστε να προκύψει ενέσιμο διάλυμα, είτε σε μορφή ρινικού σπρέι. Τα δραστικά τους συστατικά είναι παρόμοια. Η αγωγή με συναγωνιστές της GnRH μπορεί να προκαλέσει μικρή αιμόρροια από τη μήτρα (ψευδο-περίοδο). Οι πιθανές παρενέργειες της αγωγής είναι μπούκωμα της μύτης, εξάψεις, πονοκέφαλος, εφιδρώσεις κ.λπ.
