Τα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν ανδρική υπογονιμότητα είναι κυρίως:

• Οι περιβαλλοντικές επιδράσεις: αυξημένη θερμοκρασία, τοξικές ουσίες, ακτινοβολία, υπερβολική κατανάλωση καπνού, οινοπνεύματος, ναρκωτικών αλλά πιθανόν και καφέ (περισσότερα από 3-5 φλιτζάνια την ημέρα).
• Οι μηχανικοί παράγοντες: τραύματα ή εγχειρήσεις στην περιοχή των όρχεων, του προστάτη, της ουροδόχου κύστης, της ουρήθρας, η συστροφή όρχεως, τραύμα στον σπερματικό πόρο ή στη σπερματική αρτηρία κατά τη διάρκεια αποκατάστασης βουβωνοκήλης ή διατομή των νεύρων των εκφορητικών οδών κατά την αφαίρεση του προστάτη.
• Η συχνότητα σεξουαλικής επαφής: οι πολύ συχνές (π.χ. καθημερινές) επαφές προκαλούν μείωση του όγκου του σπέρματος, ενώ η μεγάλη αποχή (5-6 ημερών και άνω) προκαλεί μείωση της κινητικότητας.
• Το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει πρόωρη εκσπερμάτιση.
• Η μεγάλη σωματική κόπωση ή οι ασθένειες με υψηλό πυρετό, επηρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος παροδικά.
• Οι ενδοκρινικοί παράγοντες όπως η νόσος του Cushing, η ακρομεγαλία, οι όγκοι της υπόφυσης.
• Ορισμένοι γενετικοί παράγοντες.
• Οι διαταραχές της εκσπερμάτισης (παλίνδρομη εκσπερμάτιση, απουσία εκσπερμάτισης ή νευρολογική βλάβη): η παλίνδρομη (οπίσθια) εκσπερμάτιση στην ουροδόχο κύστη εκδηλώνεται σπάνια και παρατηρείται σε άνδρες με διαβητική νευροπάθεια, ή σε άνδρες μετά από προστατεκτομή ή τραύμα της σπονδυλικής στήλης (διαγιγνώσκεται με την απουσία εκσπερμάτισης μετά τον οργασμό και επιβεβαιώνεται με την παρουσία των σπερματοζωαρίων στα ούρα).
• Οι ανοσολογικοί παράγοντες (παρουσία αντισπερματικών αντισωμάτων).
• Οι ανατομικοί παράγοντες: κρυψορχία, συγγενείς ανωμαλίες (απόφραξη ή έλλειψη των σπερματικών οδών, υποσπαδίας, επισπαδίας), ή παρουσία κιρσοκήλης, η οποία προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του οσχέου, που έχει αρνητική επίπτωση στη σπερματογένεση.
• Οι φλεγμονές από χλαμύδια ή γονόρροια είναι από τις πιο επικίνδυνες, ενώ η επιδιδυμίτιδα και η προστατίτιδα προκαλούν συνήθως απόφραξη.
• Η ορχίτιδα μετά από παρωτίτιδα προκαλεί σοβαρή μείωση των παραμέτρων του σπέρματος.

Τα συχνότερα αίτια ανδρικής υπογονιμότητας

Τα αίτια ανδρικής υπογονιμότητας ανάλογα με τη συχνότητα (ποσοστό%) εμφάνισης είναι:

1. ΙΑΣΕ (ιδιοπαθής ανεπάρκεια σπερματικού επιθηλίου),
2. κιρσοκήλη,
3. λοιμώξεις επικουρικών αδένων,
4. χρωμοσωματικές ανωμαλίες,
5. λοίμωξη και κιρσοκήλη,
6. κρυψορχία,
7. αποφρακτική αζωοσπερμία,
8. ενδοκρινικά αίτια,
9. σεξουαλικές διαταραχές,
10. μεταπαρωτιδική ορχίτιδα,
11. ανοσολογικός παράγοντας,
12. συστηματικές παθήσεις,
13. αντισπερματικά αντισώματα,
14. όγκοι όρχεων,
15. λοιπές αιτίες.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος παροδικά μπορεί να είναι το άγχος, οι γενικές λοιμώξεις, οι αυτόματες διακυμάνσεις στην παραγωγή, η ατελής στύση και η ατελής συλλογή.

Τα σπερματοζωάρια όπως απεικονίζονται στο μικροσκόπιο (μεγέθυνση x 500 – αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).