Οι πιθανοί μηχανισμοί με τους οποίους η ενδομητρίωση εμπλέκεται στην υπογονιμότητα μπορεί να είναι:

• Mηχανικός: εκτεταμένες συμφύσεις, δυσκίνητες καθηλωμένες ωοθήκες, κακή σαλπιγγωοθηκική σχέση, απόφραξη σαλπίγγων.
• Διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας: ανωοθυλακιορρηξία, ανεπάρκεια ωχρινικής φάσης, κενό ωοθυλάκιο, ενώ άρρηκτο ωχρινοποιημένο ωοθυλάκιο (σύνδρομο LUF) εμφανίζεται σε ποσοστό 20-60% των ασθενών με ενδομητρίωση.
• Δυσλειτουργία σαλπίγγων προκαλούν τοξικοί παράγοντες του περιτοναϊκού υγρού, όπως οι προσταγλανδίνες, οι θρομβοξάνες και τα λευκοτριένια.
• Ελάττωση εμφυτευτικής ικανότητας που αποδίδεται στις ιντεγκρίνες και στην εμβρυοτοξικότητα του περιτοναϊκού υγρού.
• Τροποποίηση ανοσιακής απόκρισης: μείωση του αριθμού των λεμφοκυττάρων, σχετική αύξηση λεμφοκυττάρων Τ και Β, κυτταροτοξικότητα των φυσικών φονέων (κυττάρων ΝΚ).
• Ενδοπεριτοναϊκή φλεγμονή με αύξηση του αριθμού και της κινητικότητας των μακροφάγων, αύξηση των επιπέδων IL1, TΝF και προσταγλανδινών.

Ενδαγγείωση. Το κυανούν του μεθυλενίου που εγχέεται από τον τράχηλο υπό πίεση διαγράφει τα αγγεία του μεσοσαλπιγγίου. Οι σάλπιγγες δεν είναι διαβατές, ενώ συνυπάρχει ενδομητριωσική κύστη ωοθήκης (χαρακτηριστική λαπαροσκοπική εικόνα).