Υποφυσιακές γοναδοτροπίνες

Ως γνωστόν οι υποφυσιακές ορμόνες FSH και LH ονομάζονται γοναδοτροπίνες διότι δρουν στις γονάδες (όρχεις-ωοθήκες) και προάγουν τη λειτουργία τους. Σήμερα διαθέτουμε συνθετικές και φαρμακευτικά παραγόμενες υποφυσιακές γοναδοτροπίνες που χορηγούνται με σκοπό την ανάπτυξη και την ωρίμανση πολλών ωοθυλακίων. Τα φάρμακα που κυκλοφορούν ανήκουν σε δύο κατηγορίες: τις ανασυνδυασμένες γοναδοτροπίνες και τις γοναδοτροπίνες ούρων.

Οι ορμόνες αυτές χορηγούνται με ένεση. Τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν:

• σε μορφή έτοιμου ενέσιμου διαλύματος,
• σε μορφή σκόνης που αναμιγνύεται με ειδικό διαλύτη για να παραχθεί ενέσιμο διάλυμα,
• σε προγεμισμένο φυσίγγιο ή σύριγγα υπό μορφή πένας.

Η συσκευή πένας είναι βαθμονομημένη σε μονάδες, έτσι ώστε η γυναίκα να μπορεί μόνη της να χορηγήσει το σκεύασμα υποδορίως στον εαυτό της με ακρίβεια και ασφάλεια.

Ανασυνδυασμένες γοναδοτροπίνες

Είναι φάρμακα νέας τεχνολογίας. Η μοριακή βιολογία επέτρεψε στη φαρμακευτική βιομηχανία να εφαρμόσει την τεχνολογία του γενετικού ανασυνδυασμού στην παραγωγή φαρμάκων. Απομονώθηκαν δύο μορφές του ανθρώπινου γονιδίου της FSH, οι οποίες εισήχθησαν και ενσωματώθηκαν σε γενετικώς τροποποιημένα κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά είναι δυνατόν να καλλιεργηθούν βιομηχανικά, οπότε παράγουν και εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες φυσιολογικής ανθρώπινης FSH, που είναι πλέον εύκολο να απομονωθεί σε σχεδόν απολύτως καθαρή χημική μορφή.

Σήμερα οι γοναδοτροπίνες αυτές κυκλοφορούν ευρέως με τη γενική ονομασία «ανασυνδυασμένη (recombinant) FSH». Οι εμπορικές τους ονομασίες είναι Puregon και Gonal-F. Η χημική καθαρότητα των σκευασμάτων επιτρέπει την υποδόρια χορήγησή τους, αλλά τα φάρμακα είναι δυνατόν να χορηγηθούν και ενδομυϊκώς. Ο τρόπος χορήγησης δεν επηρεάζει τη βιολογική δράση τους. Επίσης κυκλοφορεί, ως προϊόν της ίδιας τεχνολογίας, η άλλη γοναδοτροπίνη (LH), με την εμπορική ονομασία Luveris.

Γοναδοτροπίνες ούρων

Είναι φάρμακα παλαιάς τεχνολογίας. Επί πολλές δεκαετίες, οι γοναδοτροπίνες που χρησίμευαν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή προέρχονταν από ούρα μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Υπήρχε ένα πολύπλοκο και πολυδάπανο σύστημα για τη συλλογή των ούρων (συνήθως από γυναικεία μοναστήρια) και για την απομόνωση των ορμονών από αυτά. Επρόκειτο για έναν πραγματικό άθλο της φαρμακευτικής χημικής βιομηχανίας, ελάχιστα γνωστό στο ευρύ κοινό. Με την απότομη αύξηση της ζήτησης γοναδοτροπινών που προέκυψε από τη μαζική εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, το σύστημα αυτό γρήγορα έφθασε στα όρια του απόλυτου κορεσμού, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Τα φάρμακα της εποχής εκείνης περιείχαν μίγμα των δύο γοναδοτροπινών (FSH και LH) σε ποικίλες αναλογίες, με τη γενική ονομασία hMG (human menopausal gonadotropin, ανθρώπινη εμμηνοπαυσιακή γοναδοτροπίνη) και κυκλοφορούσαν με τις εμπορικές ονομασίες Pergonal, Humegon, Pergogreen, Humegon FD. Η χορήγησή τους γινόταν υποχρεωτικά ενδομυϊκώς, λόγω του σχετικά μικρού βαθμού χημικής καθαρότητας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η τεχνολογία εξελίχθηκε και κυκλοφόρησαν φάρμακα που περιείχαν κεκαθαρμένη FSH (Metrodin-HP), τα οποία ήταν δυνατόν να χορηγηθούν και υποδορίως. Σήμερα, κυκλοφορούν ακόμη εμμηνοπαυσιακές γοναδοτροπίνες για ενδομυϊκή ή υποδόρια χορήγηση, με τις αντίστοιχες εμπορικές ονομασίες Altermon, Metrodin-HP και Menogon. Τα σκευάσματα Altermon είναι υψηλής καθαρότητας, ενώ τα σκευάσματα Menopur, Merional, και Bravelle περιέχουν μείγμα FSH/LH σε αναλογία 1:1.