Τι είναι το υπερηχογράφημα

Έγχρωμος υπερηχοτομογράφος τύπου Voluson 730 PRO της G.E. υψηλής ευκρίνειας. Δυνατότητα εφαρμογών και τρισδιάστατης (υπολογιστικής) απεικόνισης (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Το υπερηχογράφημα είναι μια ανώδυνη και ακίνδυνη εξέταση η οποία προσφέρει απεικόνιση διαφόρων οργάνων του σώματος. Το υπερηχογράφημα εφαρμόζεται ευρύτατα στη σύγχρονη ιατρική και σε όλες τις ειδικότητες. Ο όρος υπέρηχος υποδηλώνει ήχο υψηλής συχνότητας που δεν είναι ακουστός από το ανθρώπινο αυτί. Οι ακουστοί ήχοι έχουν εύρος από 20Hz μέχρι 18KHz. Για ήχους πάνω από 18KHz χρησιμοποιείται ο όρος υπέρηχοι. Το υπερηχογράφημα διαφέρει από τις άλλες απεικονιστικές μεθόδους όπως η αξονική τομογραφία (CT scanning), η μαγνητική τομογραφία (MRI), το σπινθηρογράφημα και γενικώς οι διαγνωστικές εξετάσεις με ισότοπα. Το υπερηχογράφημα είναι αβλαβές για τα όργανα, δεδομένου ότι οι υπέρηχοι είναι ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας. Η κεφαλή του υπερήχου (ηχοβολέας), εκπέμπει ήχους και συλλέγει την αντανάκλασή τους από το εσωτερικό του σώματος. Η αντανάκλαση μετατρέπεται ηλεκτρονικά σε εικόνα, που μπορεί να προβληθεί σε οθόνη, αλλά και να εκτυπωθεί. Η εικόνα απεικονίζει τα διάφορα όργανα σε τομές συνήθως επιμήκεις ή εγκάρσιες σε διάφορα επίπεδα ανάλογα με την τοποθέτηση (κίνηση) του ηχοβολέα από τον εξεταστή. Η εξέταση μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειάζεται, χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες. Ανάλογα με την περιοχή του σώματος που εξετάζεται, χρησιμοποιούνται διαφορετικοί ηχοβολείς (κεφαλές υπερήχου). Η εξέταση μπορεί να γίνει διακολπικά ή διακοιλιακά. Η διακοιλιακή μέθοδος προϋποθέτει η γυναίκα να έχει πιει υγρά. Η διακολπική μέθοδος προσφέρει πολύ καλύτερη απεικόνιση, ακρίβεια, άνεση, αφού δεν χρειάζεται να είναι γεμάτη η ουροδόχος κύστη. Η διαγνωστική αξία του διακολπικού υπερηχογραφήματος είναι συγκρίσιμη μόνο με αυτή της μαγνητικής τομογραφίας όσον αφορά την αξιολόγηση των φυσιολογικών και των περισσότερων γυναικολογικών παθολογικών καταστάσεων ιδιαίτερα δε αυτών που σχετίζονται με την υπογονιμότητα.

Σε τι χρησιμεύει το υπερηχογράφημα

Η συμβολή του υπερηχογραφήματος στη διάγνωση των φυσιολογικών και των παθολογικών καταστάσεων του γεννητικού συστήματος είναι ανεκτίμητη.

Υπερηχογραφική εικόνα φυσιολογικής μήτρας. Το ενδομήτριο αντιστοιχεί στην πρώτη φάση του κύκλου και χαρακτηρίζεται από τριπλή διαστρωμάτωση (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Υπερηχογραφική εμφάνιση ωοθηκών χωρίς παθολογία. Διακρίνονται επαρκείς ωοθηκικές εφεδρείες (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Με το υπερηχογράφημα μπορούμε να εκτιμήσουμε:

Την ανατομική θέση, το μέγεθος και την υφή της μήτρας
Το πάχος και την υφή του ενδομητρίου
Την ανατομική θέση, το μέγεθος, την υφή των ωοθηκών
Τη βιολογική ηλικία των ωοθηκών (ωοθηκικές εφεδρείες) με τη μέτρηση των καταβολών των ωοθυλακίων στις ωοθήκες
Την παρουσία και το μέγεθος των ωοθυλακίων ή του ωχρού σωματίου στην ωοθήκη
Την παρακολούθηση της ωοθυλακιορρηξίας με σειρά υπερηχογραφημάτων
Την παρουσία κύστεων, όγκων ή άλλων βλαβών στην ωοθήκη ή στη μήτρα
Την παρουσία και την πορεία της αρχόμενης εγκυμοσύνης. Ειδικότερα διαπιστώνεται ο αριθμός και το μέγεθος του σάκου κυήσεως, η παρουσία εμβρύου, η καρδιακή λειτουργία αυτού κ.λπ.
Την πρώιμη διάγνωση της εξωμητρίου κυήσεως συνηθέστατα σε στάδιο πριν τη ρήξη

Κύηση 8,5 εβδομάδων σε διακολπικό υπερηχογράφημα (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ)

Τέλος είναι γνώστη η αξία του υπερηχογραφήματος στη σύγχρονη Εμβρυομητρική Ιατρική (αυχενική διαφάνεια, υπερηχογράφημα ελέγχου ανωμαλιών διαπλάσεως, εκτίμηση βιοφυσικών παραμέτρων εμβρύου κ.λπ.)

Διάγνωση παθολογικών καταστάσεων

Οι βλάβες, των οποίων την παρουσία μπορούμε να διαγνώσουμε με το υπερηχογράφημα, είναι κυρίως:

Ινομυώματα (καλοήθεις όγκοι) της μήτρας
Πολύποδες ενδομητρίου
Κύστεις της ωοθήκης (συχνά μπορεί να προσδιορισθεί η υφή και το περιεχόμενό τους: ορώδεις, ενδομητριωσικές, δερμοειδείς κ.λπ.)
Πολυκυστική εικόνα των ωοθηκών
Ωχραιματώματα και παραωοθηκικές κύστεις
Υδροσάλπιγγες
Αδενομύωση
Ανωμαλίες διαπλάσεως της μήτρας με σχετική δυσκολία όπως δίκερως μήτρα κ.λπ.
Εξωμήτριος κύηση
Όγκοι και μάζες της ελάσσονος πυέλου

Ενδοτοιχωματικό ινομύωμα όπως απεικονίζεται σε διακολπικό υπερηχογράφημα (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Ενδομητρικός πολύποδας όπως απεικονίζεται σε διακολπικό υπερηχογράφημα (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Ωχραιμάτωμα αριστερής ωοθήκης όπως απεικονίζεται σε διακολπικό υπερηχογράφημα (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Δίκερως μήτρα όπως απεικονίζεται σε διακολπικό υπερηχογράφημα. Η αριστερή κοιλότητα περιέχει υγρό. Η συγκεκριμένη ανωμαλία διαπλάσεως της μήτρας, περιελάμβανε δίκερω μήτρα, διπλό τράχηλο, διπλό κόλπο με τυφλό τον αριστερό ημικόλπο (αρχείο ΕΥΓΟΝΙΑΣ).

Η προεγχειρητική υπερηχογραφική εκτίμηση των διαφόρων παθολογικών καταστάσεων προσφέρει εξαιρετικά σημαντική βοήθεια. Για παράδειγμα: ο ακριβής προσδιορισμός των διαστάσεων και της θέσης των ινομυωμάτων, είτε στην κοιλότητα της μήτρας (υποβλεννογόνια), είτε στο τοίχωμα της μήτρας (τοιχωματικά), είτε στον ορογόνο (υπορρογόνια), έχει μεγάλη σημασία για την επιλογή της χειρουργικής τεχνικής (υστεροσκοπική αφαίρεση, λαπαροσκοπική αφαίρεση ή λαπαροτομία) ή ακόμη και της συντηρητικής αντιμετώπισης τους.Η σχολαστική υπερηχογραφική εκτίμηση είναι ανεκτίμητη στις περιπτώσεις υστεροσκοπικής χειρουργικής αντιμετώπισης των ινομυωμάτων που προβάλλουν εν μέρει στην κοιλότητα της μήτρας, ενώ το υπόλοιπο μέρος τους βρίσκεται στο τοίχωμα της μήτρας. Σ' αυτές τις περιπτώσεις η σωστή χειρουργική αντιμετώπιση συνδέεται με την ακριβή εκτίμηση της απόστασης του ινομυώματος από τον ορογόνο (εξωτερικό χιτώνα της μήτρας). Όταν με το υπερηχογράφημα διαγιγνώσκονται υδροσάλπιγγες αναμένεται μεγάλη διάταση του αυλού τους. Η εμφανής υπερηχογραφική εικόνα των υδροσαλπίγγων συνδέεται με μεγάλη διάταση και καταστροφή του επιθηλίου τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι φυσιολογικές σάλπιγγες δεν φαίνονται στο υπερηχογράφημα.