Κιρσοκήλη είναι η ανάπτυξη κιρσών στο φλεβικό δίκτυο που περιβάλλει τον όρχι (και ιδιαίτερα του φλεβικού πλέγματος του σπερματικού τόνου). Η κιρσοκήλη παρατηρείται στο 8-22% του γενικού ανδρικού πληθυσμού και εντοπίζεται συνήθως αριστερά. Ακολουθεί η αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη, ενώ οι δεξιές κιρσοκήλες είναι σπάνιες.

Η διάγνωση της κιρσοκήλης γίνεται συνήθως με την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα Doppler ενώ παλαιότερα έχουν χρησιμοποιηθεί η θερμογραφία, η φλεβογραφία, το σπινθηρογράφημα κ.λπ.

Ορισμένες παθήσεις όπως η κιρσοκήλη, η υδροκήλη (συλλογή υγρού γύρω από τον όρχι), μπορούν να προκαλέσουν υπογονιμότητα στον άνδρα, η οποία γίνεται αντιληπτή μετά από ένα σπερμοδιάγραμμα. Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει την εικόνα του σπέρματος σε μερικές περιπτώσεις.

Για την ερμηνεία της ορχικής δυσλειτουργίας στην κιρσοκήλη έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι μηχανισμοί, οι κυριότεροι των οποίων είναι:

• Αύξηση της θερμοκρασίας στο όσχεο.
• Παλινδρόμηση ορμονών και τοξικών ουσιών.
• Αύξηση της ενδοορχικής πίεσης λόγω δυσχερούς φλεβικής αποχέτευσης.
• Επιδιδυμική δυσλειτουργία λόγω υπολειπόμενης μετατροπής της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη και λόγω ηλεκτρολυτικών διαταραχών.
• Υποξία στο επιθήλιο των σπερματικών σωληναρίων που έχει ως συνέπεια να επηρεάζεται σημαντικά η σπερματογένεση.

Συνολικά εκτιμάται ότι ο μηχανισμός διαταραχής της σπερματογένεσης και της ενδοκρινικής λειτουργίας στην κιρσοκήλη είναι πολυπαραγοντικός. Η αύξηση της θερμοκρασίας στο όσχεο, σε περίπτωση κιρσοκήλης συμβαίνει επειδή το αίμα λιμνάζει στο φλεβικό δίκτυο και επομένως ο όρχις υπερθερμαίνεται, γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς τη σπερματογένεση. Αποτέλεσμα η πρόκληση ανδρικής υπογονιμότητας. Είναι γνωστό ότι η θερμοκρασία στο όσχεο είναι χαμηλότερη κατά περίπου 2°C από τη μέση θερμοκρασία του σώματος. Τελικώς, η θεραπεία της κιρσοκήλης παρ' ότι έχει πολύ καλή θεωρητική βάση για την εφαρμογή της δεν φαίνεται να προσφέρει τα αναμενόμενα στη μόνιμη βελτίωση των παραμέτρων του σπέρματος. Αρκετοί ερευνητές τοποθετούν περίπου στο 7% τη βελτίωση των παραμέτρων του σπέρματος μετά από την εγχείρηση κιρσοκήλης.

Η μεγάλη ανάπτυξη των μεθόδων της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής παρέχει πλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη δυνατότητα να αποφευχθεί η χειρουργική επέμβαση. Η τρέχουσα άποψη στη διεθνή βιβλιογραφία (παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων) είναι ότι η αποφυγή της χειρουργικής επέμβασης είναι προτιμητέα, εάν το μοναδικό ζητούμενο είναι η τεκνοποίηση και εφ' όσον αυτή μπορεί ασφαλώς να επιτευχθεί με μη επεμβατικές μεθόδους (π.χ. σπερματέγχυση). Επίσης, σε περίπτωση που η εξωσωματική γονιμοποίηση επιβάλλεται (π.χ. λόγω συνυπάρχοντος γυναικείου παράγοντα), η μέτρια ποιότητα του σπέρματος, από μόνη της, δεν αποτελεί εμπόδιο, για την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Δείτε ακόμη: Αίτια ανδρικής υπογονιμότητας