Τι είναι και πώς γίνεται η σπερμοληψία
Είναι η διαδικασία συλλογής σπέρματος. Ο ορθός τρόπος συλλογής του σπέρματος είναι ο αυνανισμός. Είναι ο πιο ασφαλής τρόπος προκειμένου να συλλέγεται όλο το σπέρμα και να διασφαλίζεται η ασηψία του δείγματος, ειδικά όταν το σπερμοδιάγραμμα συνοδεύεται από καλλιέργεια. Είναι σημαντικό το κύπελλο συλλογής να μπορεί να κλείνει ερμητικά και να είναι κατασκευασμένο από ειδικό πλαστικό, μη τοξικό για τα σπερματοζωάρια, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις χημικές επιδράσεις.
Είναι επίσης σημαντικό πριν τη λήψη ο εξεταζόμενος να έχει ουρήσει και να έχει πλύνει καλά τα χέρια, το πέος και τη βάλανο.
Σε ειδικές περιπτώσεις αδυναμίας εκσπερμάτισης με αυνανισμό, υπάρχουν ειδικά μη τοξικά προφυλακτικά, τα οποία δεν περιέχουν σπερμοκτόνες ουσίες (αντιθέτως, τα κοινά προφυλακτικά του εμπορίου δεν είναι σχεδιασμένα για τέτοια χρήση και συχνά περιέχουν ειδικούς σπερμοκτόνους παράγοντες!).
Τέλος, οι Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής διαθέτουν ειδικό έντυπο οδηγιών για τη σωστή σπερμοληψία.
Η προετοιμασία
Ιδανικά, πρέπει να έχουν προηγηθεί 2-5 ημέρες χωρίς εκσπερμάτιση. Εάν για οποιοδήποτε λόγο επήλθε εκσπερμάτιση (έστω και η λεγόμενη αυτόματη ή ακούσια) ο χρόνος αποχής πρέπει να υπολογίζεται από την αρχή.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα τελικά στάδια ωρίμανσης των σπερματοζωαρίων διαρκούν περίπου 3 ημέρες. Τα σπερματοζωάρια παράγονται διαρκώς και διατηρούν την κινητικότητά τους για άλλες 2-3 ημέρες κατά μέσον όρο. Κατά συνέπεια, όσο παρατείνεται η αποχή, τόσο αυξάνεται ο αριθμός σπερματοζωαρίων που θα βρεθούν στο σπέρμα, αλλά τα «γηραιότερα» σπερματοζωάρια θα έχουν αρχίσει να εξασθενούν, με αποτέλεσμα να βλέπουμε μεγάλους αριθμούς ακίνητων ή νωθρών σπερματοζωαρίων.
Αντίστροφα, όσο πιο μικρή είναι η διάρκεια αποχής, τόσο λιγότερα είναι τα σπερματοζωάρια, αλλά έχουν μεγαλύτερη κινητικότητα. Είναι επομένως λάθος να συγκρίνονται σπερμοδιαγράμματα, που έγιναν με διαφορετική διάρκεια αποχής, διότι οι τιμές εξ ορισμού δεν θα είναι συγκρίσιμες, λόγω του παραπάνω φαινομένου. Σπερμοδιαγράμματα που έγιναν έπειτα από ιδιαίτερα μεγάλη διάρκεια αποχής (π.χ. 10 ή 20 ημέρες) δεν είναι ενδεικτικά της ποιότητας του σπέρματος.
Που γίνεται η λήψη
Κατά κανόνα συνιστάται η λήψη του δείγματος να γίνεται στο εργαστήριο. Στον ειδικό χώρο σπερμοληψίας υπάρχουν βοηθήματα. Σε ειδικές περιπτώσεις είναι δυνατόν να μεταφερθεί το δείγμα από το σπίτι. Επειδή τα σπερματοζωάρια είναι ευαίσθητα στις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας, είναι δυνατόν να περιοριστούν αυτές οι μεταβολές, τοποθετώντας το κύπελλο (ερμητικά κλειστό με το ειδικό του πώμα) σε μια εσωτερική τσέπη του σακακιού σας. Δεν απαιτείται καμία άλλη ιδιαίτερη προφύλαξη, ούτε ειδικά περιτυλίγματα.
Το δείγμα είναι καλό να παραδοθεί στο εργαστήριο το συντομότερο, προκειμένου να μετρηθεί ο χρόνος ρευστοποίησης και η αρχική κινητικότητα των σπερματοζωαρίων αμέσως μετά τη ρευστοποίηση (τυπικά, το δείγμα πρέπει να εξετασθεί το πολύ σε μία ώρα από τη λήψη, αλλά συνήθως μερικά λεπτά λιγότερο ή περισσότερο δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα).
Απουσία εκσπερμάτισης
Σε περίπτωση παλίνδρομης (οπίσθιας) εκσπερμάτισης, η συλλογή γίνεται από τα ούρα, μετά από ειδική προετοιμασία με σόδα για την αλκαλοποίηση των ούρων. Σε περιπτώσεις απουσίας εκσπερμάτισης λόγω παραπληγίας, ή σε άτομα με κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, η λήψη μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ειδικής συσκευής ηλεκτροδιέγερσης (προκλητή εκσπερμάτιση). Τέλος, η λήψη μπορεί να γίνει και χειρουργικά, με παρακέντηση της επιδιδυμίδας ή των όρχεων και αναρρόφηση, ή ανοικτή βιοψία όρχεως.
